Белорусский язык

Маўленчая плынь падзяляецца на маўленчыя адрэзкі, якія адпавядаюць асобным штуршкам паветра з лёгкіх. Склад — гэта гук або некалькі гукаў, якія вымаўляюцца адным штуршком. Абавязковым элементам склада з’яўляецца галосны гук. Кожнае слова мае столькі складоў, колькі ў ім галосных гукаў.

Склад у беларускай мове можа быць адкрытым (заканчваецца на галосны гук) і закрытым (заканчваецца на зычны гук). Адкрытыя склады: во-зе-ра, ба-ло-та, бя-ро-за. Закрытыя склады: рот, поў-дзень, ін-шых.

Трэба адрозніваць падзел слова на склады і падзел слова для пераносу на пісьме. Пры складападзеле адзін гук утварае склад, а пры пераносе слова на пісьме адна літара не аддзяляецца.

Націск — гэта вымаўленне аднаго са складоў з большай сілай голасу і працягласцю: бя-ро́-за, мо́-ладзь, за-ла-ты́. Націск у слове заўсёды падае на галосны гук у складзе. Склад, куды падае націск, называецца націскным, а ўсе астатнія склады ў слове — ненаціскнымі.

У беларускай мове націск свабодны, ён можа прыпадаць на розныя склады ў слове: лі́па, малі́навы, прапанава́ць. Другая асаблівасць націску — яго рухомасць (пры словазмяненні ён можа пераходзіць з адной марфемы на другую): рака́ — рэ́кi; вада́ — во́ды.

У складаных словах могуць быць два націскі — асноўны і пабочны. Асноўны націск у такіх словах падае на другую частку і абазначаецца знакам ( ́), а пабочны — на першую і абазначаецца знакам (`): ро`знакалі́берны, агу`льнаадукацы́йны.

Націск можа быць сродкам адрознення розных слоў ці формаў аднаго і таго ж слова: каса́  — ка́са, мука́  — му́ка; рассы́паць — рассыпа́ць, вы́клікаць — выкліка́ць.

Некаторыя словы могуць мець варыянтныя націскі: вясно́вы і веснавы́, ла́скавы і ласка́вы, угару́ і ўго́ру.